Contents
Những ngày gần đây, tình hình Mực Nước Hồ Thủy điện Thác Bà đã trở thành mối lo ngại lớn, không chỉ với các đơn vị vận hành mà còn với toàn bộ hệ thống năng lượng quốc gia. Theo khảo sát thực địa, mực nước tại hồ Thác Bà đã xuống thấp kỷ lục, chỉ còn khoảng 45.5m, tức là thấp hơn 0,5m so với mực nước chết. Tình trạng này không chỉ gây khó khăn nghiêm trọng cho việc sản xuất điện mà còn ảnh hưởng đến nhu cầu tưới tiêu của vùng hạ du. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích nguyên nhân, những hệ lụy và giải pháp đang được triển khai để đối phó với thách thức này.
Tình Hình Đáng Báo Động Tại Hồ Thủy Điện Thác Bà
Nhà máy Thủy điện Thác Bà, với công suất 120 MW, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp điện cho lưới điện quốc gia và đặc biệt là khu vực miền Bắc. Tuy nhiên, trong bối cảnh khô hạn kéo dài, nhà máy đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng chưa từng có.
Lưu Lượng Nước Về Hồ Thấp Kỷ Lục
Ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Thủy điện Thác Bà, chia sẻ về những khó khăn hiện tại. Kể từ tháng 5, lượng nước về hồ cực kỳ thấp. So với mức trung bình nhiều năm cùng kỳ, lưu lượng nước chỉ đạt khoảng 40%. Thậm chí, khi so sánh với năm 2022, con số này còn đáng báo động hơn, chỉ bằng khoảng 22%. Tình hình này buộc công ty không chỉ phải cân đối sản xuất kinh doanh điện mà còn phải ưu tiên đảm bảo nguồn nước tưới tiêu cho hạ du, một trách nhiệm xã hội quan trọng.
Hồ Thủy điện Thác Bà với mực nước thấp đáng báo động vào ngày 8/6/2023.
Theo thống kê thủy văn, thông thường vào tháng 4-5 hàng năm, khu vực này sẽ có những đợt lũ tiểu mãn giúp bổ sung nước cho hồ. Tuy nhiên, năm nay hiện tượng này đã không xảy ra, khiến tình hình khô hạn càng trở nên trầm trọng. Trong quá khứ, các năm như 2010 hay 2016, mực nước hồ Thác Bà cũng từng xuống thấp nhưng vẫn duy trì ở mức 46m. Tuy nhiên, năm nay, con số 45.5m đã vượt qua mọi tiền lệ, thấp hơn mực nước chết đến 0,5m.
Giải Pháp Cấp Bách và Những Rủi Ro Tiềm Ẩn
Để ứng phó với tình trạng cấp bách này, Công ty CP Thủy điện Thác Bà đã phải thực hiện một quyết định chưa có tiền lệ: dừng hoạt động 2 trong tổng số 3 tổ máy phát điện (mỗi tổ máy có công suất 40MW). Tổ máy số 3 được duy trì hoạt động ở mức tối thiểu 15MW/h. Mục đích chính là để đảm bảo cấp nước cho hạ du, cung cấp điện sinh hoạt cho người dân và từng bước đưa mực nước hồ thủy điện Thác Bà lên trên mức nước chết, đồng thời tuân thủ quy trình điều tiết liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng. Chính vì vậy, trong tháng 5 vừa qua, sản lượng điện của nhà máy chỉ đạt khoảng 1/10 so với cùng kỳ năm 2022.
Ông Nguyễn Mạnh Cường chia sẻ về khó khăn của nhà máy Thủy điện Thác Bà.
Việc vận hành tổ máy dưới mực nước chết tiềm ẩn nhiều rủi ro kỹ thuật nghiêm trọng, như nguy cơ nứt cánh tua bin, gây hư hỏng thiết bị. Do đó, Công ty CP Thủy điện Thác Bà đã phải bố trí đội ngũ kỹ sư ứng trực 24/24h để theo dõi sát sao. Ông Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh rằng, nếu mực nước tiếp tục xuống dưới 45m, tổ máy số 3 có thể buộc phải dừng hoạt động hoàn toàn do sai lệch quá lớn so với giá trị cho phép, ảnh hưởng đến độ an toàn kỹ thuật. An toàn trong vận hành các hệ thống quan trọng như [máng điện công nghiệp] hay tổ máy phát điện luôn là ưu tiên hàng đầu.
Bức Tranh Chung Về Nguồn Cung Điện Và Tác Động Của El Nino
Tình hình tại hồ Thác Bà chỉ là một phần của bức tranh lớn hơn về thách thức cung ứng điện mà miền Bắc đang phải đối mặt.
Nắng Nóng Kỷ Lục và Tình Trạng Khô Hạn Toàn Diện
Trong cuộc họp về tình hình cung ứng điện ngày 7/6/2023, lãnh đạo Cục Điều tiết điện lực, Bộ Công Thương đã làm rõ những nguyên nhân chính. Hiện tượng El Nino kết hợp với nắng nóng gay gắt trên diện rộng đã làm tăng vọt nhu cầu điện sinh hoạt của người dân. Đồng thời, lượng nước về các hồ thủy điện trên cả nước, đặc biệt là ở miền Bắc, vốn phụ thuộc nhiều vào thủy điện (chiếm 43,6% tổng nguồn cung), lại rất thấp.
Mặc dù Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) cùng các Bộ, cơ quan liên quan đã nỗ lực triển khai nhiều giải pháp cấp bách, nhưng những yếu tố tiêu cực vẫn đang ảnh hưởng lớn đến việc đảm bảo cung ứng đủ điện trong thời gian tới. Việc phát triển các nguồn năng lượng tái tạo như [năng lượng gió là gì] đang ngày càng trở nên cần thiết để đa dạng hóa và tăng cường an ninh năng lượng.
Hàng Loạt Hồ Thủy Điện Cảnh Báo Và Dừng Hoạt Động
Báo cáo ngày 8/6/2023 của Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp thuộc Bộ Công Thương càng củng cố thêm mức độ nghiêm trọng của tình hình. Mặc dù lưu lượng nước về các hồ thủy điện có tăng nhẹ so với ngày 7/6, nhưng vẫn ở mức rất thấp.
Cụ thể, có đến 9 hồ thủy điện đang ở mức nước chết, bao gồm: Lai Châu, Sơn La, Thác Bà, Tuyên Quang, Bản Vẽ, Hủa Na, Trung Sơn, Thác Mơ, Trị An. Nghiêm trọng hơn, có 11 nhà máy thủy điện buộc phải dừng phát điện hoàn toàn do lưu lượng và mực nước hồ không đảm bảo, trong đó có Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng, Thác Bà, Tuyên Quang, Bản Vẽ, Hủa Na, Trung Sơn, Trị An, Đại Ninh, Pleikrong.
Kết Luận
Tình hình mực nước hồ thủy điện Thác Bà xuống thấp kỷ lục là một lời cảnh báo rõ ràng về những thách thức mà ngành năng lượng Việt Nam đang đối mặt trước biến đổi khí hậu và hiện tượng thời tiết cực đoan. Việc quản lý tài nguyên nước hiệu quả, đa dạng hóa các nguồn năng lượng và nâng cao ý thức tiết kiệm điện của toàn dân là những yếu tố then chốt để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia trong tương lai. Các nhà máy thủy điện cần tiếp tục theo dõi sát sao tình hình thủy văn, tối ưu hóa vận hành và sẵn sàng cho các kịch bản xấu nhất, đồng thời đảm bảo an toàn tối đa cho thiết bị và nhân lực.